اسکیزوفرنیا و سایر اختلالات روان پریشانه Schizophrenia and Other Psychotic Disorder شامل اسکیزوفرنی، سایر اختلالات روان پریشی و اختلال (شخصیت) اسکیزوتایپی است. مشخصه این اختلالات ناهنجاری در حداقل یکی از 5 حوزه زیر است: هذیان ها، توهمات، افکار آشفته (گفتار)، رفتارهای آشفته یا نابهنجار بارز حرکتی (شامل کاتاتونیا) و علایم منفی.
هذیان ها باورهای تثبیت شده ای هستند که با وجود شواهد علیه آنها قابل اصلاح و تغییر نیستند. محتوای هذیان ها شامل موضوعات متنوعی است که از جمله مهم ترین آنها می توان به هذیان های گزند و آسیب، انتساب، جسمی، مذهبی، و خودبزرگ بینی اشاره نمود.
توهمات تجارب ادراک گونه ای هستند که در غیاب هرگونه محرک خارجی رخ می دهند. آنها شفاف و روشن بوده و همان قدرت و تأثیر ادراکات طبیعی را دارند و تحت کنترل ارادی فرد قرار ندارند. توهم ممکن است در تمام حواس دیده شود ولی در اسکیزوفرنی و اختلالات مرتبط توهمات شنوایی از سایر انواع شایع تر است.
افکار آشفته (اختلال فرم فکر) معمولا از گفتار افراد استنباط می شود. از خط خارج شدن یا شل شدن تداعی ها، تفکر مماسی، آفازی، سالاد کلمات یا بی ربط گویی نمونه هایی از علایم افکار آشفته (اختلال فرم فکر) هستند.
رفتارهای حرکتی نابهنجار یا شدیدا آشفته به اشکال مختلفی دیده می شود، از حماقت کودکانه گرفته تا سراسیمگی غیرقابل پیش بینی. این مشکلات در تمام انواع رفتارهای هدفمند دیده می شود و می تواند سبب مشکلات اجرایی در فعالیت های روزمره فرد گردد.
علایم منفی مسئول بخش عمده عوارض مرتبط با اسکیزوفرنی هستند ولی در سایر اختلالات روان پریشی اهمیت کمتری دارند. در اسکیزوفرنی دو علامت منفی از اهمیت ویژه ای برخوردارند: کاهش ابراز هیجانات و بی ارادگی. ابراز هیجانات کاهش یافته یعنی کاهش ابراز هیجانات چهره ای، تماس چشمی، لحن یکنواخت گفتار (آهنگ کلام) و کاهش حرکات سر و صورت و دست ها که در حالت طبیعی به کلام بار هیجانی میی دهند. بی ارادگی به کاهش انگیزه برای خودآغازی فعالیت های هدفمند اطلاق می شود. یعنی ممکن است فردی برای مدت مدیدی بدون ابراز علاقه یا اقدامی در جهت شرکت در کارها یا فعالیت های اجتماعی در یک نقطه بی حرکت بماند.
اختلال هذیانی اختلال هذیانی Delusional Disorder با حضور یک یا چند هذیان برای مدت حداقل یک ماه مشخص می گردد. اگر فرد در دوره ای دچار تظاهرات بالینی بوده که ملاک تشخیص “A” اسکیزوفرنی را کامل می کرده است، دیگر هیچگاه در مورد وی تشخیص اختلال هذیانی مصداق پیدا نمی …
توضیحات بیشتر »
اختلال روان پریشی گذرا اختلال روان پریشی گذرا Brief Psychotic Disorder نوعی آشفتگی است که با حضور حداقل یکی از علایم مثبت هذیان، توهم، گفتار نابسامان (مانند از خط خارج شدن و بی ربط گویی مکرر) یا ناهنجاری بارز رفتارهای روانی حرکتی شامل کاتاتونیا به صورت ناگهانی شروع می شود. …
توضیحات بیشتر »
اختلال اسکیزوفرنی فرم اختلال اسکیزوفرنی فرم Schizophreniform Disorder نوعی آشفتگی با علایم مشابه اسکیزوفرنی است و افتراق این دو از هم فقط بر اساس طول دوره بیماری امکان پذیر است. مجموع دوره بیماری شامل دوره مقدماتی، فعال و باقیمانده حداقل یک ماه و حداکثر کمتر از ۶ ماه است. در …
توضیحات بیشتر »
اسکیزوفرنیا اسکیزوفرنیا Schizophrenia شامل مجموعه علایم شاخصی است که طیف گسترده ای از کژکاری های شناختی، رفتاری و هیجانی را دربرمی گیرند ولی هیچ علامت خاصی شناسه اسکیزوفرنیی محسوب نمی شود. تشخیص اسکیزوفرنیا با توجه به مجموعه ای از علایم و نشانه ها و افت کارکرد اجتماعی یا شغلی مرتبط …
توضیحات بیشتر »
اختلال اسکیزوافکتیو اختلال اسکیزوافکتیو Schizoaffective Disorder بر اساس وجود یک دوره مستمر بیماری که در طی آن فرد دچار علایم فعال یا باقیه ای اختلال روان پریشی است تشخیص داده می شود. معمولا ولی نه الزاما تشخیص در حین دوره روان پریشی بیماری گذاشته می شود. در دوره ای از …
توضیحات بیشتر »
اختلال روان پریشی ناشی از دارو/مواد اختلال روان پریشی ناشی از دارو/مواد Substance/Medication-Induced Psychotic Disorder با در نظر گرفتن ۵ ملاک زیر تشخیص داده می شود: A: وجود یک یا هر دو علامت: ۱- هذیان ۲- توهم B: بر اساس شواهد به دست آمده از شرح حال معاینه بالینی یا …
توضیحات بیشتر »
اختلال روان پریشی ناشی از یک بیماری طبی دیگر اختلال روان پریشی ناشی از یک بیماری طبی دیگر Psychotic Disorder Due to Another Medical Condition با مشخص کردن علایم غالب آن تعریف می شود. هر گاه چنین تشخیصی به کار رود، در کنار الگوی علامتی غالب آن، بیماری طبی مربوط …
توضیحات بیشتر »
اختلالات کاتاتونی ناشی از یک بیماری طبی دیگر اختلالات کاتاتونی ناشی از یک بیماری طبی دیگر Catatonic Disorder Due to Another Medical Condition وجود کاتاتونی است که با توجه به شواهد موجود قابل استناد به اثرات فیزیولوژیکی یک بیماری طبی است. تشخیص کاتاتونی بر اساس وجود حداقل سه علامت از …
توضیحات بیشتر »
بهداشت روانی آموزش علوم روانشناختی، اختلالات روانی، پرسش و پاسخ