اختلال اضطراب جدایی

ویژگی اصلی اختلال اضطراب جدایی Separation Anxiety Disorder ترس و نگرانی مفرط از جدایی از منزل و افراد دلبسته است. اضطراب موجود شدیدتر از آن چیزی است که بر اساس سطح رشدی فرد انتظار می رود. افراد مبتلا به اضطراب جدایی علایمی دارند که حداقل سه مورد از ملاکهای زیر را برآورده می کند:

این افراد ناراحتی مفرط و مکرری را به هنگام جدایی یا انتظار جدایی از منزل یا افرادی که دلبستگی زیادی به آنها دارند تجربه می کنند و آنها نسبت به سلامتی و مرگ افرادی که به آنها دلبسته هستند، به ویژه در مواقعی که آنها دورند نگرانی زیادی دارند و باید دائم با آنها در ارتباط باشند و از اوضاع آنها با خبر باشند.

مبتلایان به اختلال اضطراب جدایی نگرانی فوق العاده ای نسبت به وقوع اتفاقات ناخواسته ای مانند گم شدن، ربوده شدن، تصادف کردن خودشان دارند چرا که این اتفاقات می توانند مانع دیدار مجدد افرادی که به آنها دلبسته اند شوند.

این افراد به دلیل ترس از جدایی نسبت به تنهایی بیرون رفتن اکراه دارند و حتی المقدور امتناع می ورزند. در این بیماران تنها بودن یا باقیماندن در منزل یا سایر مکان ها بدون حضور افراد مورد دلبستگی موجب ترس یا اضطراب بارزی می شود.

گاهی این کودکان نمی توانند به تنهایی به اتاقی رفته و یا جایی بمانند و اغلب سعی می کنند در کنار یا نزدیک والدین خود باقی بمانند و در خانه آنها را دنبال می کنند یا برای رفتن از اتاقی به اتاق دیگر خانه باید کسی همراهشان باشد.

اکراه یا امتناع مداوم از خوابیدن به تنهایی و دور از والدین یا خارج از خانه از دیگر مشخصات این کودکان است. کودکان مبتلا به این اختلال به هنگام خوابیدن دچار مشکل هستند و اغلب اصرار دارند که تا زمان به خواب رفتن، کسی نزد آنها باقی بماند و گاهی در طول شب به اتاق والدین برمی گردند (یا سایر اعضای خانواده مانند خواهر و برادران).

این کودکان معمولا از رفتن به اردو، خوابیدن در منزل دوستان یا انجام کارهای بیرون از منزل مانند خرید ناراضی هستند و امتناع می ورزند. بزرگسالان مبتلا در مسافرت های انفرادی (مثلا خوابیدن در هتل) احساس ناراحتی می کنند و کابوس های مکرری در ارتباط با اضطراب جدایی شان می بینند (مثلا از بین رفتن اعضای خانواده در اثر آتش سوزی، قتل، یا سایر فجایع).

علایم جسمی (مانند سردرد، شکایات شکمی، تهوع، استفراغ) در کودکان مبتلا به اضطراب جدایی به هنگام جدا شدن از افرادی که به آنها دلبستگی شدید دارند شایع است (یا مواقعی که احتمال جدایی وجود دارد). علایم قلبی عروقی مانند تپش قلب، گیجی و احساس غش کردن در کودکان کوچک تر نادر است ولی در نوجوانان و بزرگسالان زیاد دیده می شود.

ملاک های تشخیصی

برای تشخیص اختلال اضطراب جدایی بایستی ۴ ملاک زیر در نظر گرفته شود:

A: ترس و اضطراب مفرط نامتناسب با سطح رشدی فرد درباره جدایی از کسانی که به آنها دلبسته است. شواهد آن بر اساس وجود حداقل سه مورد از علایم زیر مشخص می شود.

۱- ناراحتی مفرط و مکرر در مواقعی که از منزل یا افراد دلبسته جدا شده یا احتمال جدایی می دهد.

۲- نگرانی مفرط و مداوم در مورد از دست دادن یا آسیب دیدن احتمالی (مانند بیماری، بلایا، تصادفات یا مرگ) افراد مورد دلبستگی عمده.

۳- نگرانی مفرط و مداوم در مورد واقعه ای ناخواسته (مانند گم شدن، ربوده شدن، تصادف کردن، بیمار شدن) که موجب جدا شدن از یک فرد مورد دلبستگی اصلی گردد.

۴- بی میلی یا امتناع مداوم از بیرون رفتن، دور شدن از منزل، مدرسه رفتن، سرکار رفتن یا هر جای دیگر به دلیل ترس از جدایی.

۵- بی میلی یا ترس مستمر و شدید از اینکه بدون حضور افراد مورد دلبستگی در خانه یا مکان های دیگر تنها بماند.

۶- بی میلی یا امتناع مداوم از خوابیدن دور از خانه یا اینکه در منزل نمی خوابد مگر اینکه کنار فرد مورد دلبستگی اصلی باشد.

۷- کابوس های شبانه مکرری که موضوع آنها جدایی است.

۸- شکایات مکرر جسمی (مانند سردرد، درد معده، تهوع، استفراغ) در هنگام جدایی از اشخاص مهمی که با آنها دلبسته است یا احتمال جدایی می رود.

B: ترس، اضطراب یا اجتناب در کودکان و نوجوانان حداقل ۴ هفته و در بزرگسالان به طور معمول ۶ ماه یا بیشتر ادامه دارد.

C: اختلال موجود از نظر بالینی موجب ناراحتی قابل توجه یا افت کارکردهای اجتماعی، شغلی، تحصیلی یا سایر جنبه های مهم کارکردی فرد شده است.

D: اختلال حاضر توسط اختلال روانی دیگری بهتر توجیه نمی شود مانند امتناع از ترک منزل به دلیل مقاومت شدید در مقابل تغییرات که در اختلال طیف درخودماندگی مشاهده می شود، هذیان یا توهمات با موضوع جدایی در اختلالات روان پریشی، امتناع از بیرون رفتن بدون همراه مطمئن در گذرهراسی، نگرانی از سلامتی و بیماری یا سایر صدمات اجتماع برای افراد نزدیک بیمار در اختلال اضطراب فراگیر یا نگرانی از ابتلا به بیماری در اختلال اضطراب بیماری.

تشخیص افتراقی

اختلال اضطراب فراگیر، اختلال پانیک (وحشتزدگی)، اختلال سلوک، اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اختلال اضطراب بیماری، داغدیدگی، اختلال افسردگی و دوقطبی، اختلال نافرمانی مقابله جویانه، اختلالات روان پریشی، اختلال شخصیت.

منبع: راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی ویرایش پنجم DSM-5، انجمن روان پزشکی آمریکا ۲۰۱۳، ترجمه دکتر فرزین رضاعی و دیگران، انتشارات ارجمند

 

   این مطلب را به اشتراک بگذاریذ