اختلال اسکیزوفرنی فرم

اختلال اسکیزوفرنی فرم Schizophreniform Disorder نوعی آشفتگی با علایم مشابه اسکیزوفرنی است و افتراق این دو از هم فقط بر اساس طول دوره بیماری امکان پذیر است. مجموع دوره بیماری شامل دوره مقدماتی، فعال و باقیمانده حداقل یک ماه و حداکثر کمتر از ۶ ماه است. در واقع طول دوره اسکیزوفرنی فرم حد واسط بین مدت اختلال روان پریشی گذرا که بیشتر از یک روز و کمتر از یک ماه است و اسکیزوفرنی است که حداقل ۶ ماه طول می کشد. تشخیص اختلال اسکیزوفرنی فرم با توجه به دو شرط زیر امکان پذیر است:

۱- وقتی که یک دوره بیماری بین ۱ تا ۶ ماه طول می کشد و فرد در این مدت کاملا بهبود می یابد.

۲- وقتی فرد هنوز واجد علایم اسکیزوفرنی فرم است ولی هنوز مدت ۶ ماه به پایان نرسیده است.

در این موارد ضمن تشخیص گذاری اسکیزوفرنی فرم از کلمه موقتی استفاده می شود، چون اطمینانی از بهبودی کامل فرد در مدت ۶ ماه وجود ندارد. اگر بیماری بیشتر از ۶ ماه ادامه یافت تشخیص را به اسکیزوفرنی تغییر می دهیم.

ویژگی تشخیصی بعدی اسکیزوفرنی فرم عدم نیاز به ملاک افت کارکرد شغلی و اجتماعی فرد است. در عین حالی که امکان چنین افتی وجود دارد ولی برای تشخیص گذاری ضرورتی ندارد.

علاوه بر پنج حوزه علامتی ذکر شده در ملاک های تشخیصی برای تصمیم  گیری تشخیصی و افتراق بین انواع اختلالات طیف اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روان پریشی باید به ارزیابی حوزه های شناختی و علایم افسردگی و مانیا نیز توجه کافی مبذول داشت.

ملاک های تشخیصی

برای تشخیص اختلال اسکیزوفرنی فرم بایستی ۴ ملاک زیر در نظر گرفته شود:

A: وجود دو (یا چند) مورد از موارد زیر که هر کدام در بخش قابل توجهی از یک دوره یک ماهه (یا کمتر، در صورت درمان موفق) وجود داشته اند. حداقل یکی از علایم۱، ۲ یا ۳ باید وجود داشته باشد:

۱- هذیان ها

۲- توهمات

۳- گفتار آشفته (مانند از خط خارج شدن ها یا بی ربطی کلام)

۴- رفتار آشفته بارز یا کاتاتونیک

۵- علایم منفی (یعنی ابراز هیجانات کاهش یافته یا بی ارادگی)

B: هر دوره (دوره) بیماری حداقل یک ماه ولی کمتر از ۶ ماه ادامه می یابد. در مواردی که برای تشخیص گذاری نمی توان منتظر بهبودی ماند باید موقتی بودن آن ذکر گردد.

C: با توجه به: ۱) همزمان با مرحله فعال علایم هیچگونه حملات افسردگی اساسی یا مانیا وجود نداشته است، یا ۲) اگر دوره خلقی در مرحله فعال وجود داشته است، در مقایسه با مجموع دوره مراحل فعال و باقیمانده بیماری خیلی کوتاه بوده اند، اختلال اسکیزوافکتیو و اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه ویژگی های روان پریشانه کنار گذاشته شده اند.

D: اختلال مذکور به دلیل اثرات فیزیولوژیک یک ماده (مانند مواد سوء مصرفی، یک دارو) یا یک بیماری طبی دیگر نیست.

تشخیص افتراقی

سایر اختلالات روانی و بیماری های طبی مانند اختلال روان پریشی ناشی از یک بیماری طبی دیگر یا ناشی از درمان دارویی آن، دلیریوم یا اختلال عصبی شناختی اساسی، اختلال روان پریشی ناشی از مواد/دارو، دلیریوم و افسردگی یا اختلال دوقطبی همراه ویژگی های روان پریشانه، اختلال اسکیزو افکتیو، سایر اختلالات معین یا نامعین اختلال دوقطبی و اختلالات مرتبط، اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه ویژگی های کاتاتونیک، اسکیزوفرنیا، اختلال روان پریشی گذرا، اختلال هذیانی، سایر اختلالات معین و اختلال نامعین طیف اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روان پریشی، اختلال شخصیت اسکیزوئید، پارانوئید و اسکیزوتایپی، اختلال طیف درخودماندگی، اختلالاتی که در دوران کودکی با گفتار نابسامان تظاهر می کنند، اختلال ADHD، OCD، PTSD و آسیب های مغزی ناشی از ضربه.

منبع: راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی ویرایش پنجم DSM-5، انجمن روان پزشکی آمریکا ۲۰۱۳، ترجمه دکتر فرزین رضاعی و دیگران، انتشارات ارجمند. 

 

   این مطلب را به اشتراک بگذارید