اختلال انفجاری متناوب

اختلال انفجاری متناوب Intermittent Explosive Disorder یکی دیگر از اختلالات ایذایی، کنترل تکانه و سلوک محسوب می شود. فوران های تکانشی (یا مبتنی برخشم) پرخاشگری در اختلال انفجاری متناوب، سریع و به طور معمول بدون دوره مقدماتی یا با دوره اندک مقدماتی دارد. فوران ها معمولا کمتر از ۳۰ دقیقه طول می کشد و معمولا در پاسخ به تحریک کوچکی از سوی یک همکار یا دوست نزدیک روی می دهد. افراد دچار اختلال انفجاری متناوب غالبا دوره های کمتر شدید حمله های کلامی و/ یا حمله های جسمانی غیرآسیب زا، غیر تخریبی و غیر جراحتی در بین دوره های شدیدتر تخریبی/تهاجمی دارند.

بدون توجه به ماهیت برئن ریزی تکانشی پرخاشگری، ویژگی اصلی اختلال انفجاری متناوب نقص در کنترل رفتار تکانشی پرخاشگری در پاسخ به تحریک تجربه شده ذهنی (یعنی عامل استرس زای روانی اجتماعی) است که به طور معمول به یک فواران پرخاشگرانه نمی انجامد. این اختلال افراد زیر ۶ سال یا افرادی که برون ریزی های خشم آنها با اختلالات روانی دیگر بهتر تبیین می شود را شامل نمی شود.

ملاک های تشخیصی

برای تشخیص اختلال انفجاری متناوب بایستی ۶ ملاک زیر در نظر گرفته شود:

A: فواران های رفتاری راجعه که نشانگر نقص در کنترل تکانه های پرخاشگری است و به صورت یکی از موارد زیر نمایان می شود:

۱- پرخاشگری کلامی (مانند از کوره در رفتن، ایرادگیری، جروبحث یا جنگ کلامی) یا پرخاشگری فیزیکی نسبت به اموال، حیوانات یا سایر افراد که به صورت دوبار در هفته و به طور متوسط برای یک دوره ۳ ماهه روی می دهد. این پرخاشگری فیزیکی باعث آسیب دیدن یا تخریب اموال و جراحت جسمانی حیوانات یا دیگر افراد نمی گردد.

۲- سه فوران رفتاری مرتبط با آسیب زدن یا تخریب اموال و/ یاحمله جسمانی مرتبط با صدمه جسمانی به حیوانات یا دیگر افراد که در یک دوره ۱۲ ماهه روی می دهد.

B: شدت پرخاشگری ابراز شده در طول فوران های راجعه (عود کننده) به طور چشمگیری نامتناسب با محرک یا هر نوع استرس زای روانی اجتماعی آشکارساز است.

C: این فوران های راجعه پرخاشگری از پیش برنامه ریزی شده نیست (یعنی تکانشی و/ یامبتنی بر خشم است) و به قصد دستیابی به هدف هایی ملموس (مانند پول، قدرت، ارعاب) صورت نمی گیرد.

D: این فوران های راجعه پرخاشگری باعث آشفتگی چشمگیری در فرد می گردد یا به تخریب کارکرد شغلی یا بین فردی منجر می گردد، یا با پیامدهای مالی یا قانونی همراه  است.

E: سن تقویمی دست کم ۶ سال (یا معادل سطح رشدی آن) است.

F: این فوران های راجعه پرخاشگری با اختلال روانی دیگر (مانند اختلال افسردگی اساسی، اختلال دوقطبی، اختلال کژتنظیمی خلقی ایذایی، یک اختلال روان پریشانه، اختلال شخصیت ضداجتماعی، اختلال شخصیت مرزی) بهتر تبیین نمی شود و قابل اسناد به به یک بیماری طبی دیگر (مانند ضربه سر، اختلال آلزایمر) یا به تأثیرات فیزیولوژیک یک ماده (مانند یک ماده مورد سوء مصرف، یا دارو) نیست. در مورد کودکان ۶ تا ۱۲ سال که در آنها رفتار پرخاشگرانه به عنوان بخشی از اختلال سازگاری روی می دهد نبایداین تشخیص گذاشته شود.

توجه:

این تشخیص در صورتی می تواند علاوه بر تشخیص اختلال کم توجهی/ بیش فعالی، اختلال سلوک، اختلال نافرمانی مقابله جویانه یا اختلال طیف اوتیسم گذاشته شود که فوران های راجعه پرخاشگری تکانشی بیش از چیزی است که معمولا در این اختلال ها دیده می شود و توجه بالینی مستقل را ایجاب می کند.

تشخیص افتراقی

اختلال افسردگی اساسی، اختلال کژتنظیمی خلقی ایذایی، اختلال دوقطبی، اختلال روان پریشانه، اختلال سازگاری، اختلال شخصیت ضداجتماعی، اختلال شخصیت مرزی، مسمومیت با مواد یا محرومیت از مواد، اختلال کم توجهی/بیش فعالی، اختلال سلوک، اختلال نافرمانی مقابله جویانه، اختلال طیف اوتیسم. 

 

منبع: راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی ویرایش پنجم DSM-5، انجمن روان پزشکی آمریکا ۲۰۱۳، ترجمه دکتر فرزین رضاعی و دیگران، انتشارات ارجمند

 

   این مطلب را به اشتراک بگذارید